📍รัชกาลที่ 6 เสด็จสวรรคต ณ พระที่นั่งจักรพรรดิพิมาน ในพระบรมมหาราชวัง สิริพระชนมมายุ 44 พรรษา 11 เดือน 23 วัน เพื่อเทิดพระเกียรติและรำลึกถึงพระมหากรุณาธิคุณของพระองค์ ได้กำหนดให้เป็น “วันวชิราวุธ” (วันสมเด็จพระมหาธีรราชเจ้า) น้อมรำลึกพระมหากรุณาธิคุณ

📍“เจ้าจอมสุวัทนาได้รับราชการสนองพระเดชพระคุณโดยความซื่อสัตย์กตเวที มีความจงรักภักดีในใต้ฝ่าละอองธุลีพระบาท เป็นที่ไว้วางพระราชหฤทัย สมควรที่จะได้ทรงยกย่องให้เป็นใหญ่ เพื่อผดุงพระราชอิสริยยศแห่งพระกุมารที่จะมีพระประสูติกาลในเบื้องหน้า”

📍พระบรมราชโองการ พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว โปรดเกล้าฯ สถาปนา ‘เจ้าจอมสุวัทนา’ ขึ้นเป็น ‘พระนางเจ้าสุวัทนาพระวรราชเทวี’ เมื่อวันที่ 11 ตุลาคม พ.ศ. 2468 ซึ่งขณะนั้น พระครรภ์ของเจ้าจอมสุวัทนาเจริญขึ้น ใกล้จะมีพระประสูติกาลแล้ว

📍ข่าวการตระเตรียมพระประสูติกาลนั้นยังความปลื้มปีติยินดีในหมู่ข้าราชสำนักและประชาชนชาวไทยอย่างยิ่ง เพราะจะเป็นสมเด็จเจ้าฟ้าพระองค์แรกแห่งรัชกาลที่ 6 แต่ระหว่างนั้น พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้มีพระอาการประชวรพระนาภีโดยกะทันหัน และมีพระอาการกำเริบรุนแรง ตั้งแต่วันที่ 23 พฤศจิกายน พ.ศ. 2468 กระทั่งเวลาประมาณ 12.50 น. ของวันที่ 24 พฤศจิกายน พ.ศ. 2468 พระนางเจ้าสุวัทนา พระวรราชเทวี ได้มีพระประสูติกาลพระราชธิดา ณ พระที่นั่งเทพสถานพิลาส พระปรัศว์ขวา พระที่นั่งจักรพรรดิพิมาน

📍ในครั้งแรกนั้นรัชกาลที่ 6 ทรงได้ยินเสียงปืนเที่ยงบอกเวลาเที่ยงวัน ทรงปีติยินดี ด้วยทรงเข้าพระทัยว่าเป็นการยิงสลุตเมื่อพระราชกุมารประสูติ จนเวลาล่วงเลยมาอีก 50 นาที เสียงประโคมฆ้องชัย แตร สังข์ ดุริยางค์บรรเลงขึ้น จึงทรงทราบว่าเป็นพระราชกุมารี ทรงหลับพระเนตรด้วยความอ่อนเพลีย และมีพระราชดำรัสด้วยพระสุรเสียงแผ่วเบาว่า “ก็ดีเหมือนกัน” แล้วบรรทมต่อ

📍จนถึงวันรุ่งขึ้นคือ วันที่ 25 พฤศจิกายน พ.ศ. 2468 เจ้าคุณพระประยูรวงศ์ เชิญเสด็จพระราชธิดาเข้าเฝ้าฯ เป็นครั้งแรกและครั้งสุดท้าย เนื่องจากไม่มีพระราชดำรัสได้แล้ว ได้แต่ทอดพระเนตรซึ่งคลอด้วยพระอัสสุชลมายังพระราชธิดา พร้อมกับมีพระอาการซึ่งทรงพยายามจะยกพระหัตถ์ขึ้นจับต้อง เจ้าพระยารามราฆพจึงยกพระหัตถ์ขึ้นวางบนพระอุระสมเด็จเจ้าฟ้าหญิงเพียงครู่หนึ่ง ทรงหลับพระเนตร ถอนพระอัสสาสะ และหายพระหฤทัยเบาลง

📍อาการพระประชวรนั้น สืบเนื่องมาจากเมื่อครั้งที่รัชกาลที่ 6 เคยทรงพระประชวรด้วยโรคไส้ติ่งอักเสบขณะทรงศึกษาอยู่ที่ประเทศอังกฤษ และแพทย์ได้ถวายคำแนะนำให้ทรงรับการผ่าตัดเปิดพระนาภี ซึ่งกล่าวกันว่า

📍 “...การผ่าตัดด้วยวิธีเปิดหน้าท้องในสมัยนั้นดูเหมือนจะเริ่มทำกันมาไม่กี่รายนัก ทูลกระหม่อมพระองค์นี้ คือเจ้าฟ้ามหาวชิราวุธ จะอยู่ในอันดับอย่างมากไม่เกินรายที่ ๓ ของการผ่าตัดชนิดนั้น...
การเย็บบาดแผลที่ผ่าจึงไม่เรียบร้อยรัดกุม แผลเป็นจึงใหญ่ ดังนั้น ที่เบื้องล่างพระนาภี (ท้อง) ซีกขวาของล้นเกล้าฯ รัชกาลที่ ๖ จึงมีรอยแข็งเป็นก้อนกลมประมาณสักเท่าผลส้มเกลี้ยงขนาดใหญ่ตรึงติดอยู่เรื่อย ต้องทรงใช้ผ้าแถบรัดบั้นพระองค์ขณะทรงพระสนับเพลาแพร เพื่อรัดโยงแผลนั้นไว้ มิฉะนั้นจะถ่วงพระนาภีไม่ทรงสบาย และเมื่อเสวยเสร็จใหม่ๆ มักทรงอึดอัด เพราะพระอันตะ (ลำไส้ใหญ่) เข้าไปกองอยู่ปากแผลที่เย็บไว้ภายใน ซึ่งเข้าใจว่ามีช่องเปิดอยู่ทางหน้าพระนาภี ซึ่งในกรณีนี้มหาดเล็กผู้ถวายอยู่งานนวดจะต้องค่อยๆ ช้อนตรงแผลเป็นเบาๆ ยกขึ้นข้างเหนือ แล้วเอียงเทให้คว่ำเข้าในพระนาภี จะมีปรากฏเป็นเสียงจ๊อกๆ ยาวๆ แล้วก็ทรงสบายหายอึดอัด...”

📍ประกอบกับทรงตรากตรำพระวรกายปฏิบัติพระราชกรณียกิจมาตั้งแต่เสด็จนิวัติพระนครในปี พ.ศ. 2445 ต่อเนื่องมาจนเสด็จเสวยสิริราชสมบัติ เป็นผลให้พระพลานามัยต้องเสื่อมทรุดจนแพทย์ต้องถวายคำแนะนำให้ทรงหยุดพักพระราชกิจและแปรพระราชฐานไปประทับรักษาพระองค์ที่หาดเจ้าสำราญ

📍แม้กระนั้นก็ยังมิได้ทรงพักผ่อนจริงจังนัก จึงทำให้ปรากฏอาการพระประชวรเรื้อรังต่อเนื่องมาตั้งแต่ปลาย พ.ศ. 2460 ครั้นเสร็จการถวายพระเพลิงพระบรมศพสมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ในตอนต้นปี พ.ศ. 2463 แล้ว “...นายแพทย์ได้ตรวจพบพระอาการพระอันตะเลื่อนเข้าสู่ถุงแผลเป็นนี้บ่อยๆ จึงถวายคำแนะนำให้เสด็จออกไปทรงทำผ่าตัดใหม่ยังต่างประเทศ จนถึงได้เตรียมการกันแล้วว่าจะเสด็จฯ ผ่านทางญี่ปุ่น แล้วไปอเมริกากลับทางอังกฤษ...”

📍แต่พอใกล้วันจะเสด็จฯ ก็ทราบฝ่าละอองธุลีพระบาทว่า ‘จอมพล สมเด็จพระอนุชาธิราช เจ้าฟ้าฯ กรมหลวงพิษณุโลกประชานาถ’ ซึ่งกราบถวายบังคมลาไปรักษาพระองค์ที่ยุโรป เกิดประชวรทิวงคตที่สิงคโปร์ จึงต้องทรงงดการเสด็จฯ ไปรักษาพระองค์ตามคำแนะนำของนายแพทย์ และไม่ปรากฏหลักฐานว่าได้ทรงรักษาพระอาการนั้นด้วยวิธีใดๆ อีกเลย พระพลานามัยจึงเสื่อมทรุดลงเป็นลำดับ แผลผ่าตัดพระอันตะซึ่งทรงได้รับการผ่าตัดไว้เมื่อกว่ายี่สิบปีก่อนเริ่มแตกออกและลุกลามเป็นพระโรคเยื่อหุ้มกระเพาะอาหารอักเสบ ถึงเดือนกันยายน พ.ศ.2468 เริ่มมีพระอาการประชวรกระเสาะกระแสะมาโดยตลอด

📍จนถึงเวลา 01.45 น. ของวันที่ 26 พฤศจิกายน พ.ศ. 2468 พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว เสด็จสวรรคต ณ พระที่นั่งจักรพรรดิพิมาน ในพระบรมมหาราชวัง สิริพระชนมมายุ 44 พรรษา 11 เดือน 23 วัน (ทั้งนี้ ตามประเพณีไทยถือว่าช่วงเวลาสวรรคตของล้นเกล้ารัชกาลที่ 6 ยังเป็นวันที่ 25 พฤศจิกายนอยู่ จึงมีการจัดงานรำลึกวันคล้ายวันสวรรคตในวันที่ 25 พฤศจิกายน ของทุกปี) เสด็จดำรงสิริราชสมบัติ 15 ปี 1 เดือน 3 วัน

📍ทั้งนี้ พระนางเจ้าสุวัทนา พระวรราชเทวี ทรงประทานเล่าถึงความทรงจำครั้งล้นเกล้ารัชกาลที่ 6 เสด็จสวรรคตว่า…
➡️“เวลาล้นเกล้าฯ สวรรคต ฉันจำอะไรไม่ค่อยได้ นอกจากจำได้ว่าตัวเองร้องไห้… เจ้าฟ้าประสูติที่พระที่นั่งจักรพรรดิพิมาน ใพระบรมมหาราชวัง ประสูติแล้วก็ยังไม่มีใครมาบอกข่าวว่าล้นเกล้าฯ ประชวรหนักถึงขนาดรุนแรง จึงนอนไฟอยู่ตามปกติ จำได้ว่า ดูเหมือนจะตอนค่อนรุ่งวันนั้นก็ได้ข่าวเสด็จสวรรคต...
➡️ความคิดในขณะทราบข่าวนั้น มึนอย่างไรก็บอกไม่ถูก ยังไม่ได้ร้องไห้ จนกระทั่งล่วงไปเป็นเวลานาน ความคิดของฉันมันแคบอย่างความคิดของเด็ก ที่แท้ควรจะเสียอกเสียใจ ควรจะได้ความคิดไกลไปถึงความหมดหวัง หมดร่มโพธิ์แก้วโพธิ์ทอง ใครเขาจะมารักมาคุ้มครองให้ความสุขสำราญได้ต่อไปอีก ก็หาได้คิดไกลไปถึงอย่างนั้นไม่ เพียงไม่ได้นึกอย่างนั้น ยังไม่พอ แม้เรื่องในอนาคตของเจ้าฟ้า เรื่องของลูกคนเดียวที่จะมีชีวิตอย่างไรต่อไปภายหน้าเมื่อปราศจากพ่อ ก็ช่างไม่นึกอะไรเสียเลย ดูช่างมึนงงอะไรอย่างนั้นก็ไม่รู้…
➡️อยู่จนกระทั่งวันรุ่งขึ้น จำได้ว่าเป็นเวลาก่อนเที่ยง มหาดเล็กมาทูลว่า ‘พระเจ้าอยู่หัวเสด็จฯ’ ก็ยังมึนอยู่เช่นเดิม ฉันยังนึกอยู่ในขณะที่เขามา บอกว่าเป็นพระเจ้าอยู่หัวของฉัน เป็นพระเจ้าอยู่หัวของฉัน ไม่ใช่เป็นพระเจ้าอยู่หัวของใคร…
➡️มหาดเล็กเขาคงจะเห็นว่าฉันยังไม่เตรียมตัวรับเสด็จ เขาก็บอกซ้ำอีกครั้งหนึ่งว่า ‘พระเจ้าอยู่หัวองค์ใหม่’ ก็หวนนึกได้ทันทีว่าล้นเกล้าฯ เสด็จสวรรคตแน่แล้ว พอคิดได้เท่านั้นก็จำอะไรไม่ได้อีก นอกจากเรื่องร้องไห้และร้องอยู่เป็นเวลานาน จนกระทั่งมหาดเล็กเตือนอีกครั้งหนึ่งจึงหยุดร้องไห้ รีบจัดแจงล้างหน้าล้างตาคอยรับเสด็จ
➡️จำไม่ได้ทั้งหมดว่าพระเจ้าอยู่หัวองค์ใหม่มีรับสั่งว่าอย่างไร แต่ที่ยังก้องอยู่ในหูมิรู้หายคือ พระราชดำรัสที่ทรงไต่ถามถึงอนามัยของตัวเองและของลูก มีพระราชดำรัสแก่พวกมหาดเล็กให้ดูแล และทรงรับรองว่าไม่ต้องเดือดร้อนรำคาญ จะทรงเป็นร่มโพธิ์ร่มไทรให้ความร่มเย็นเป็นผาสุก… พอพระเจ้าอยู่หัวองค์ใหม่เสด็จกลับออกไปจากห้องแล้ว ฉันก็กอดลูกร้องไห้ต่อไปอีก…
➡️ต่อจากวันนั้นมาก็ไม่เป็นอันกินอันนอน จำได้ว่าแข็งใจไปกราบถวายบังคมพระบรมศพเพียงครั้งเดียว แล้วก็ไม่มีแก่ใจจะไปพบเห็นถึงต่างๆ ได้”

📍พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 7 ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานพระนามพระราชธิดาพระองค์เดียวในพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ว่า ‘สมเด็จเจ้าฟ้าเพชรรัตนราชสุดา สิริโสภาพัณณวดี’ โปรดเกล้าฯ ให้จัดการพระราชพิธีสมโภชเดือนขึ้นพระอู่ ณ พระที่นั่งเทพสถานพิลาศ หากแต่การพระราชพิธีที่เคยตระเตรียมให้ยิ่งใหญ่นั้นกลับต้องย่อลง ด้วยมีงานที่สำคัญอีกงานหนึ่งคือ งานพระบรมศพ

📍 ‘พระนางเจ้าสุวัทนา พระวรราชเทวี’ และ ‘สมเด็จเจ้าฟ้าหญิง’ ในรัชกาลที่ 6 ทรงได้รับพระเมตตาจาก พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว และ สมเด็จพระศรีสวรินทิราบรมราชเทวี พระพันวัสสาอัยยิกาเจ้า เสมอมา จนพระนางเจ้าสุวัทนาฯ เคยมีรับสั่งถึงสมเด็จพระพันวัสสาอัยยิกาเจ้าว่า “ไม่ได้ท่าน เจ้าฟ้าก็ไม่เป็นพระองค์”

📍พระนางเจ้าสุวัทนา พระวรราชเทวี ทรงดูแลพระราชธิดาพระองค์เดียวในรัชกาลที่ 6 ได้อย่างยอดยิ่ง พร้อมทั้งรักษาพระเกียรติไว้อย่างสมบูรณ์ สมพระฐานะทุกประการ

เครดิต: วชิราวุธวิทยาลัย และพิพิธประวัติศาสตร์ โดย อัศนัย มีอนันต์

#รักษ์ราชย์ #วันนี้ในอดีต #วันพระบิดาแห่งฝนหลวง #ฝนหลวง #ปีมหามงคล #ครบ6รอบ #72พรรษา #รัชกาลที่6

ที่มาเพจ: รักษ์ราชย์
https://www.facebook.com/royalist.siam